رویکرد های عمده مدیریت دولتی

رویکرد های عمده به مدیریت دولتی با بررسی رویکرد های متنوع به مدیریت دولتی می توان سه رویکرد اصلی را مورد ملاحظه قرار داد که در ذیل عبارت اند از ـرویکرد مدیریتی managerial approachـ رویکرد اقتصادی ـرویکرد عینی نام برد.

عدم قطعیت ـ قضایا ـ فرضیه ها ـ نظریه ها ـ قوانین ـ قطعیت

فرضیه حدس و گمانی می باشد که محقق انرا به بوته ازمایش گزاشته باشد.

اگر فرضیه به اثبات برسد ما نظریه داریم.نظریه ها راهکارهای کنونی هستند برای مسائل کنونی.

سه رویکرد عمده به مدیریت دولتی وجود دارد.

رویکرد اول:

در ایالات متحده امریکا به معرصه وجود رسیده است.در امریکا تفکر مدیریت بر این باور است که کار باید به کار دان سپرده شود به همین دلیل مدیریت مبتنی بر دانایی و شایستگی ترویج می شود چنین تصور می شود موفقیت مدیریت در گرو به کار گماری شایسته ترین افراد در زمان و مکان مناسب است.به همین دلیل به مدیریت علمی توجه زیادی می شود در این مدیریت پس از تعیین شاخص ها استاندارد های کاری تعریف می شود و عملکردها بر اساس استانداردها مورد ارزیابی قرار می گیرند ساختار سازمانی حاکم بر این رویکرد ساختار بروکراتیک است که ماکس وبر بنیان گذاز ان است یعنی ساخت های وظیفه ای که بر اساس هدف سازمان دپارتمان ها (بخش ها)متنوعی تعریف می شوند که هر یک عهده دار انجام وظیفه مشخصی هستند سلسله مراتب سازمان به صورت عمودی تعریف شده است روابط افراد به صورت افقی عمودی مشخص گردیده است هر نفر فقط از یک نفر دستور می گیرد و فقط به یک نفر پاسخگو است در این نوع بروکراسی افراد موکلف به انجام کارهای غیر شخصی می باشند افراد حق استفاده از داراییهای سازمان را ندارند نظم و انظباط سازمانی حرف اول را میزند اصل کلی این رویکرد به مدیریت این است که بین ویزگی های شغل و شاغلین باید تناسب وجود داشته باشد یعنی افراد باید شرایط احراز شغل را دارا باشد برای مثال برای پست حسابداری داشتن لیسانس حسابداری سابقه کار مرتبط با کار مالی گزراندن دوره های آمزشی مرتبط با امور مالی و حسابداری رعایت امانت حسن سابقه علاقه به کار امری ضروری به نظر میرسد .باید بین شغل و شرایط احراز شغل رابطه به وجود اورد .برای عملیاتی کردن این تفکر غربی ها در مدیریت اصولی را مورد توجه قرار دادند یکی از انها خصوصی سازی با هدف رقابتی کردن و ارتقا دادن به فعالیت هااست یعنی تمرکز در سیاست گزاری و عدم تمرکز در اجرا یعنی کار دولت سیاست گزاری برنامه ریزی حمایت و نظارت است اجرا باید برون سپاری شود .بر اساس این تفکر اقتصاد بازار شکل میگیرد دولت باید بخش های خصوصی و غیر دولتی را تشویق به مشارکت کنند و خود به حمایت و نظارت بر انها بپردازند .

رویکرد دوم:

در رویکرد دوم که بیشتر در کشور های اروپایی مد نظر قرار گرفته است توجه مدیریت دولتی به حاکمیت قوانین مقررات است یعنی وظیفه اصلی مدیریت دولتی اجرای قانون اساسی است در این رویکرد به قوه قضاییه توجه فراوانی می شود حاکمیت عوامل مقررات اولویت اول این کشور ها است تمامی فعالیت های جامعه مورد باز بینی دقیق نهادهای تقمینی وقضائی قرار میگیرد با تخلفات اداری به شدت برخورد می شود ساختار حاکم بر این رویکرد مدیریت مبتنی بر روایی قضائی قانونی است واحدهای ارزیابی و نظارت بر عملکرد به ویزه دولتی از اهمیت ویزهای بر خوردار هستند.

به امید خدا رویکرد سوم را در همین چند روز آینده در وبلاگ می گزارم

بروکرسی وبر

مفهوم بروکراسی:

الف - گاهی به معنای تشریفات زائد بکار میرود یعنی کاغذ بازی و مقررات اضافی

ب- گاهی به معنای دستگاه اداری است؛ یعنی همه ابزار و امکانات دولت مرکزی و محلی

ج – و گاهی نوعی خاصی از شکل سازمانی که دارای ویژگی های مشخصی چون سلسه مراتب اختیار و نظام مقرارت است.





مارکس وبر (1920-1864)

از نظر تاریخی همزمان با فایول و تیلور بود و یک دانشگاهی و جامعه شناس

او می خواست بداند که چرا کارکنان سازمانی از افراد مافوق خود پیروی می کنند .

اولین نوشته او بنام " تئوری سازمان اجتماعی و اقتصادی " بود





تجزیه وتحلیل سازمان از نظر وبر

وبر سه نوع اختیار مشروع را شناسایی کرد:

1- -سنتی - که در آن پذیرش افراد واجد اختیار از سنت و رسم ناشی می شود

2- کاریزماتیک - که در آن پذیرش از وفاداری و اعتماد به حاکمان سرچشمه می گیرد .

3- عقلانی – قانونی ، که در آن پذیرش از مقام یا سمت دارنده اختیار که توسط مقررات و دستورالعمل های سازمان محدود و مشخص شده ناشی می شود.





ویژگی های بروکراسی از نظر وبر



- سازمان مداومی از وظایف مقید شده توسط مقرارت

- حوزه های مشخصی از مهارت ، یعنی تخصص ، اختیار تفویض شده و مقررات حاکم بر نحوه استفاده از آن

- تنظیم سلسله مراتبی از مقام ها یا شغل ها ، یعنی هر سطحی از شغل ها

- انتصاب در سمت ها برپایه مهارت فنی

- تفکیک اداره کننده گان از صاحبان سازمان

- مقام های اداری ، حقوق مربوط به خود دارند ، و صاحبان مقام ها دارای هیچ حقی نسبت به سمت مشخصی نیستند.

- مقرارت ، تصمیم ها و اقدامات به صورت کتبی تدوین وثبت می شوند.



مهمترین عوامل رشد سازمانهای بورکراتیک از نظر وبر

- اندازه ، زمانی که رشد سازمان آغاز می شود تخصصها افزایش می یابند و سطوح سازمانی نیز افزایش یافته و در نتیحه شغل های جدید ایجاد میشود و جذب نیرو از خارج از سازمان انجام می شود و بدنبال خود مهارت تازه ونگرشهای جدیدی از خارج سازمان را در پی خواهد داشت

- پیجیدگی ، هر چند که اندازه، پیجیدگی را بدنبال خود دارد عواملی چون تکنولوژی پیشرفته مدرن ضرورت ونیاز به مهارت ها ی تخصصی تر را می طلبد . حیطه نظارت کوچک می شود و کنترل کیفیت جنبه حیاتی پیدا میکند و رقابت نیز بوجود می آید



علاوه بر عوامل بالا باید به قوانین و مقررات دولت ها و جامعه بین المللی مانند بازار مشترک اروپا را نیز اضافه نمود.



بروکراسی پس از وبر

با توجه به این که وبر به ساختار رسمی ساز مان ها کمک کرده است با این وجود ضعف های عمده ای را بر آن وارد کردند از جمله:

الف- مقرراتی که عامل اصلی بالابردن کارآیی سازمان طراحی شده اند آنچنان اهمیت می یابند که هدف و مقصود نهایی فراموش می شود

ب- روابط بسیار خشک و غیر شخصی و کلیشه ای می شود.

ج- تصمیم گیری ها به مطلق گرایی گرایش می یابند و انتخابها از قبل پییش بینی شده و راه های دیگر ترغیب نمی شود.

د- رفتار انعطاف ناپذیر به روابط خریدار و مشتری و مدیریت و کارکنان صدمه می زند.

ه- استاندارد کردن و دستورالعمل های روزمره و تکراری ، هماهنگی و سازگاری با محیط را مشکل می کند.

و – اعمال " کنترل بر مبنای دانش " وبر ، متخصصانی را تربیت میکند که نظریات آنها با مدیران و سرپرستان عادی در تضاد می افتد.





آلوین گولدنر (Alvin Gouldner) جامعه شناس آمریکایی تئوری وبر را تکمیل کرد

به نظر او احساسات و افکار نیز بر موفقیت سازمان دخیل هستند و همچنین بر رفتار تکیه می کرد ولی وبر بر جنبه ها ی ساختاری سازمان و میزان عقلانی بودن آنها تاکید می کرد.

مقررات در هر سازمانی پاسخهای پیش بین شده و پیش بینی نشده ایجاد میکند.

یک شرکت کوچک تولید گج برای افزایش کارایی ، اقدام به جایگزینی روشهای غبر رسمی بجای روش های رسمی کار نمود که در نهایت راندمان کار کاهش یافت

آریالای گولدنر 3 الگو ارائه دادند :

1- بورکراسی کاذب ، تحمیل مقررات از طرف نیروی خارجی (دفتر مرکزی) تدوین مقررات از طرف خود کارکنان.

2- بورکراسی انتخابی ، عملا" از مقررات پیروی میشود ، زیرا مدیریت و کارکنان در باره ارزش آنها توافق کرده بوند.

3- بروکراسی متمرکز بر تنبیه ، تحمیل مقررات از طرف مدیر یا کارکنان صورت می گیرد.

معرفی مدیریت دولتی

مقدمه ای بر بحث مبانی مدیریت دولتی ووجه تمیز ان از سایر گرایش های مرتبط با مدیریت:
مدیریت دولتی طبق تعریف به معنای علم وهنر یکپارچه سازی هماهنگ سازی فعالیت های فردی گروهی و سازمانی به منظور تحقق اهداف است تفاوت اصلی مد یریت دولتی با گرایش های دیگر مدیریت دولتی با نگاهی ماکرو کلان با دیدی سیستمی و مجموعه نگر تمامی ابعاد موثر بر عملکرد سازمانهی دولتی و خصوصی به گونه ای است که بهروری ملی ارتقا یابد در حالی که در گرایش های دیگر مدیریت معمولا یک بعد از ابعاد مدیریتی همچون رویکردهای تجاری صنعتی اموزشی و نظایر اینهامد نظر قرار میگیرد تصمیماتی که در مدیریت دولتی اتخاذ می شود معمولا جنبه فراگیر دارند یعنی تمام احاد جامعه را متاثر می سازد در حالی که معمولا تصمیمات حوزه های بازرگانی صنعت و نظایر اینها به صورت بخشی عمل می کنند.
به طور خلاصه می توان گفت تصمیمات مدیریت دولتی استراتزیکی تر از تصمیماتی است که در دیگر حوزه های مدیرت اتخاذ می شود.